Nieuwsbrief 5 april 2023
Als het over onderwijsvrijheid gaat, zien we twee verschillende trends in de politiek. Eén is de toegenomen beheersingsdrang. De huidige minister (gesteund door de Kamer) bedenkt stevige maatregelenpakketten om problemen te lijf te gaan, zoals kansenongelijkheid (zie de column in Volkskrant 15-mrt hierover) en lerarentekort, maar ook de vrees voor slecht kwaliteitsmanagement op een enkele school (wetsvoorstel uitbreiding handhavingsinstrumentarium).
Daarbij lijkt het belangrijke besef naar de achtergrond te zijn geraakt dat de overheid geen lange arm moet uitsteken naar de schoolpraktijk. Omdat die praktijk een pedagogische sturing nodig heeft en de overheid met juridische middelen werkt.
We zijn hier als VGS en VBSO dus kritisch op. Maar veel meer wezenlijk voor de onderwijsvrijheid is de tweede trend. Die gaat over de richtingsvrijheid, om het onderwijs conform religieuze grondslag in te richten. Dat bedoelde Groen van Prinsterer toen hij de onderwijsvrijheid bestempelde als "de gewetensvrijheid ten aanzien der kinderen". Zie ook Van der Tang (RD 18-mrt), over de strijd om de kinderen. Die vraagt aandacht, nu we een ook een politieke neiging zien om scholen te toetsen aan morele normen, bij de verplichtingen over burgerschap en sociale veiligheid. Bijvoorbeeld of de individuele leerling zich wel voldoende veilig voelt als hij afwijkende opvattingen ontwikkelt op school. Een neiging om van scholen vooral te verlangen dat zij hard werken om alle kinderen binnen de bandbreedte van acceptabele (liberale?) burger-opvattingen te brengen en te houden (zie Vrij Nederland 15-dec).
In de debatten over onderwijsvrijheid moeten we die twee trends goed uit elkaar houden (ook al heeft de ene veel invloed op de andere). Om te begrijpen wat de motivatie is van de politiek, is belangrijk om te zien dat die beheersmaatregelen goed bedoeld zijn - maar wel ingegeven door een onrealistische maakbaarheidsgedachte. En anderzijds, om duidelijk te maken wat ons drijft, is van belang om het wezenlijk karakter van de godsdienstvrijheid van de school, te onderscheiden van de meer praktische kant van de inrichtingsvrijheid. Anders lijkt het misschien voor de rest van de samenleving net of het ons alleen maar om zoveel mogelijk vrijheid gaat. Bij de principiële punten moet duidelijk worden dat het ons daarbij om onze diepste overtuigingen gaat.
Laten we in biddend opzien werken aan een Bijbels burgerschap op school. Daarover schreef Enny de Bruijn (RD 18-mrt) kernachtige zinnen die voor ons allemaal een spiegel kunnen zijn.
"Weinig mensen weten nog wat iedereen vroeger in de kerk leerde over zonde en vergeving en liefde. Hoe het besef van leven bij de gratie van God een mens -als het goed is- nederiger en afhankelijker maakt, terwijl het tegelijk rust en troost biedt (...). Wat het betekent om je vijanden lief te hebben, en hoe je daarbij onderscheid kunt maken tussen de zonde (die je moet haten) en de zondaar (die je moet liefhebben). Wat gewetensvrijheid is (...). Wat zonde is. En hoe het dagelijkse bidden, danken en lezen je bij de les houden, in het besef dat alle mensen zondaren zijn, ook jijzelf, en dat het belangrijk is om dat júíst bij jezelf te zien (...). Dat alles gaat immers vooraf aan de gemeenschapszin en het bezielde verband waar alle mensen, wie ze ook zijn, naar snakken. Het zou wellicht helpen als we het op de sociale media, op verjaardagen en op buurtfeestjes vaker daarover zouden hebben."
Met vriendelijke groet,
Jaco van den Brink (VBSO)
jvandenbrink@vbso.nu
Middels deze nieuwsbrief houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen omtrent de vrijheid van onderwijs. Suggesties voor de nieuwsbrief zijn welkom. Uw reactie kunt u sturen naar p.vaneijk@vgs.nl of gbogaard@vbso.nu.
- Christelijk onderwijs in schuilkelder in Oekraïne
Reformatorisch Dagblad (Evert van Vlastuin, CNE.news) | 18 mrt 2023 06:34
Als er raketten op Kiev vallen, gaan de leerlingen de schuilkelder in of schakelt de school over op online lessen. Maar stoppen met lesgeven is geen optie. "Dat zou misdadig zijn." Tatiana Chumakova is coördinator van een netwerk van 170 christelijke... - Wat ligt er achter onze standpunten?
Reformatorisch Dagblad (Enny de Bruijn) | 18 mrt 2023 06:34
Soms zou je het bijna vergeten, in alle heftige discussies over gender, diversiteit en abortus, maar veel mensen in onze samenleving snakken naar zingeving, naar een bezield verband. Hoe komt het dat we het daar zo weinig over hebben? Het was een... - Kinderoffers op het altaar van volwassenen
Reformatorisch Dagblad (Laurens van der Tang) | 18 mrt 2023 06:33
Er zijn weinig vormen van zondigheid zo gruwelijk als kinderoffers. In de tijd van het Oude Testament kwamen zij voor bij de Kanaänieten. Ook sommige goddeloze koningen van Israël maakten zich er schuldig aan. De Bijbel veroordeelt deze praktijken... - Minister Wiersma pakt de kansenongelijkheid aan. Een dapper begin, maar wat zijn de volgende stappen?
De Volkskrant (ALEID TRUIJENS) | 14 mrt 2023 02:00
Aleid Truijens schrijft over onderwijs, opvoeden en opgroeien. Reageren? opinie@volkskrant.nl Column 'Het gezin en de omgeving waarin kinderen opgroeien hebben een heel groot effect op hun ontwikkeling. Zelfs voor de geboorte heeft de situatie van de... - Wiersma zint op maatregelen tegen commerciële bijlessen
De Volkskrant (RAOUL DU PRÉ) | 11 mrt 2023 02:05
In de zoektocht naar gelijkere kansen voor alle leerlingen broedt minister Dennis Wiersma van Onderwijs op maatregelen om commerciële bijles- en huiswerkbureaus aan banden te leggen. Hij vindt het 'zeer onwenselijk' dat scholen zelfs reclame maken voor... - Kabinet ziet af van brede brugklas: te ingrijpend voor het onderwijs
Trouw.nl (Bart Zuidervaart) | 10 mrt 2023 11:10
Een komt geen brede brugklas op iedere middelbare school. Het kabinet vindt het te ingrijpend voor het onderwijs. De minister van onderwijs vindt het een sympathiek en interessant idee: iedere middelbare school een driejarige, brede brugklas, zodat... - Minder gapende kinderen in de les
Nederlands Dagblad (Christa van Norel nd.nl/nederland beeld anp / ...) | 09 mrt 2023 01:25
Het experiment met gratis ontbijt, lunch of tussendoortjes op honderden basisscholen blijkt een succes. Minister Dennis Wiersma van Onderwijs wil daarom honderd miljoen euro vrijmaken om het verder uit te breiden. Leiden Met een gevulde maag of... - Vragen over gender nemen toe
Reformatorisch Dagblad (Maarten Costerus) | 06 mrt 2023 13:00
Steeds meer mensen, zowel binnen als buiten de reformatorische gezindte, worstelen met vragen over gender- identiteit. Dat signaleert Diederik van Dijk, directeur van NPV-Zorg voor Leven. Daarom publiceert de vereniging deze maandag een brochure over... - 'Daar heb je hem weer met zijn lhbt+'ers, hoor ik mensen denken'
Nederlands Dagblad (tekst Gerald Bruins beeld Joost Hoving) | 04 mrt 2023 01:31
Mart van de Kamp is een man die uitersten lijkt te verenigen. Met zijn vrouw is hij lid van een orthodox-protestantse kerk. Tegelijk is hij bestuurslid van de Regenboog Alliantie Gouda, te vergelijken met het COC, maar dan lokaal. Waarom komt hij voor... - Liever maatwerk en een leidraad dan een wettelijk verbod op mobieltjes in klas
De Volkskrant (PATTI VALKENBURG) | 02 mrt 2023 02:02
Het effect van mobiele telefoons in de klas is niet eenduidig, maar voor sommige leerlingen zal het de schoolprestaties waarschijnlijk negatief beïnvloeden. Vanwege alle verschillen is een handleiding met tips beter dan simpelweg verbieden.... - 'Afnemende kennis van wiskunde kost Nederlandse student zijn concurrentiepositie'
Trouw (MERIJN VAN NULAND) | 28 feb 2023 02:04
Testscores • De wiskundekennis van vwo'ers wordt minder. Dat zet ze op achterstand bij buitenlandse studenten, vrezen universiteiten. Nederlandse vwo-leerlingen scoorden in dertig jaar tijd steeds hoger op hun eindexamens wiskunde en natuurkunde. Maar... - De overheid is geen prijsuitreiker - maar moet strenger toezicht houden op scholen
De Volkskrant (ALEID TRUIJENS) | 14 feb 2023 02:01
Column Het is afgelopen met de labels 'goed' en 'excellent' voor scholen in het basis- en voortgezet onderwijs. Vorige week nam de Tweede Kamer een motie aan van Paul van Meenen (D66): de Inspectie van het Onderwijs moet stoppen met het... - Kansengelijkheid in het onderwijs kan óók over democratie gaan
Universiteit van Amsterdam | 10 feb 2023 07:58
De democratie is van en voor iedereen. Het is daarom belangrijk dat iedereen zich voldoende uitgerust voelt om er deel aan te nemen, bijvoorbeeld door te gaan stemmen, en dat burgers zich... - Universiteit moet juist onveilig zijn
EW Magazine (Geerten Waling) | 08 feb 2023 08:16
Onwenselijke ideeën zijn een grote bron van ongemak aan universiteiten. Dat blijkt wel uit het nog altijd voortdenderende conflict tussen de Universiteit van Amsterdam (UvA) en haar docent Laurens Buijs, over wie ik in de voorvorige EW schreef. Buijs...
Andere nieuwsbrieven
- 29 juni 2023
"Komend catechisatieseizoen s.v.p. per groep een stoel extra neerzetten." Mooi natuurlijk, zo'n verzoek vanuit de kerkenraad aan de koster. Ten minste, als die zitplaats bedoeld is voor een afgedwaalde jongere die op zijn schreden terugkeert en alsnog besluit om kerkelijk onderwijs te volgen. Maar wat het kabinet betreft, is die plek bedoeld voor een onderwijsinspecteur. Zodat die kan check... Lees verder>>>
- 17 mei 2023
Over het onderwijs worden regelmatig kreten uitgestort als: "Kansengelijkheid moet via het onderwijs worden aangepakt" of "Het onderwijs is de grote gelijkmaker". Dit duidt op torenhoge verwachtingen. Tegelijkertijd zien we dalende resultaten en personeelstekorten. Is het onderwijs over-spannen? Een belangrijke factor die het onderwijs onder druk zet, is de beheersingsmentaliteit. De ... Lees verder>>>
- 16 februari 2023
Het onderwijs heeft te maken met een lerarentekort, dat zal u niet zijn ontgaan. Gerdien Lassche en Jan Schreuders noemden (RD 11-jan) het zelfs de 'allergrootste bedreiging' voor het christelijk-reformatorisch onderwijs. Want: 'Wie gaat dat christelijk-reformatorisch onderwijs geven?' Niet-bevoegde 'professionals' misschien? Die oplossing werd aangedragen (Het Parool 30-jan... Lees verder>>>
- 22 december 2022
Kansengelijkheid - bijna dertig keer viel die term tijdens het debat op 23 en 24 november over de Onderwijsbegroting voor 2023. En nog veel meer woorden wijdden politici toen aan zaken die met dat onderwerp te maken hebben, zoals de rijke schooldag en brede of verlengde brugklassen. Ook in andere Kamerdebatten komt kansengelijkheid vaak terug; buiten Den Haag is het even... Lees verder>>>
- 30 september 2022
Op Prinsjesdag presenteerde de regering de voornemens voor het jaar 2023. Het kabinet wil ook komend jaar weer miljarden investeren in de vorming en opleiding van onze kinderen en jongeren. VGS en VBSO reageerden vorige week op de Rijksbegroting. In deze nieuwsbrief staan wij uitgebreider stil bij de vraag waar het onderwijs in 2023 mee gediend is. De droom van VGS en VBSO is da... Lees verder>>>
- 13 juli 2022
Om met het goede nieuws te beginnen: op 23 mei werd het herstelonderzoek naar de Gomarus gepubliceerd door de inspectie. Hierin werd geconcludeerd dat '...het bestuur aan de herstelopdrachten heeft voldaan.' In datzelfde onderzoek werd de eind 2021 vernieuwde Visienota sociale veiligheid en seksuele diversiteit van de VGS aangehaald. De inspectie verklaarde hierover: "Er is geen strijdigheid tusse... Lees verder>>>
- 13 mei 2022
Burgerschapsonderwijs - dat thema is al tijden niet weg te slaan uit de kolommen met onderwijsberichtgeving. En daar komt deze nieuwsbrief nog eens bovenop. Want die gaat er óók over. Daar is namelijk alle aanleiding toe: drie actualiteiten onderstrepen dat: De presentatie van de Staat van het onderwijs 2022 door de Onderwijsinspectie; De publicatie van een ... Lees verder>>>
- 4 april 2022
Reformatorische scholen zijn er vanwege de noodzaak, die we als gezinnen, kerken en scholen zien, om ons in te spannen voor Bijbelse vorming van onze kinderen. Open of gesloten? Uit welke gezinnen laten we dan kinderen toe op school? Is het van belang dat de ouders de grondslag ook uit overtuiging onderschrijven? Of kunnen er ook andere kinderen worden toegelaten? Dit dan op voorwaarde... Lees verder>>>
- 21 februari 2022
Het is inmiddels anderhalf jaar geleden dat de VGS de Nieuwsbrief Vrijheid van Onderwijs voor het laatst heeft verzonden. Het is niet zo dat er in de tussentijd niets is gebeurd, integendeel. Gezien de urgentie van het onderwerp en de spanningsvolle tijd waarin we leven, vinden we het nodig om het onderwijsveld op de hoogte te houden van de actualiteiten rondom artikel 23. Samen met de VBSO bren... Lees verder>>>