Wetsvoorstel gerichte bekostiging raakt vrijheid van onderwijs

11 februari 2025

Eind januari is de internetconsultatie gestart van het wetsvoorstel "Gerichte bekostiging". Met dit wetsvoorstel beoogt de regering verplichtingen te verbinden aan geld dat wordt verstrekt aan scholen. Vanuit het perspectief van de vrijheid van onderwijs is vooral kritiek te horen.

Het wetsvoorstel beoogt een nieuw financieringsinstrument, dat zal bestaan tussen lumpsum en subsidies. Het gaat dan om "duurzame verbetering in het onderwijs, in ieder geval in het onderwijs in vaardigheden op het gebied van taal, rekenen of wiskunde en burgerschap of digitale geletterdheid. Ook kan het andere doelen betreffen die de minister kan vaststellen met een "algemene maatregel van bestuur" - zo kan elk Haags idee onder deze wet gaan vallen... Het wetsvoorstel geeft daarbij wel expliciet aan dat deze doelen geen betrekking hebben op de keuze van te hanteren leermethoden en leermiddelen en het te behalen leerresultaat.

Wanneer het wetsvoorstel wordt aangenomen, dan zullen de middelen voor de verbetering basisvaardigheden vanaf 1 januari 2027 (182 euro per leerling) voortaan onder voorwaarden aan de scholen worden toegekend.

De eerste reacties bij de internetconsultatie geven aan dat er zorgen zijn over de reikwijdte van dit wetsvoorstel. Het lijk erop dat het ministerie (en de politiek?) zich beleidsmatig meer met de scholen wil gaan bemoeien ook al wordt er dan een voorbehoud gemaakt voor de manier waarop scholen de onderwijskundige doelen willen bereiken.

PO-raad
De PO-raad meldt in een reactie vooral kritiek. "Doelfinanciering, waaronder subsidies, vormt een steeds groter deel van de totale inkomsten van scholen in het primair en voortgezet onderwijs. Doelfinanciering brengt een aantal negatieve effecten met zich mee, onder andere door het tijdelijke karakter. Een toename van het aantal tijdelijke personeelscontracten en een toename van administratieve druk zijn enkele voorbeelden."

VO-raad
Ook de VO-raad is uiterst kritisch op het wetsvoorstel. Volgens de raad levert het wetsvoorstel veel onzekerheid voor scholen en een grotere administratieve last op vanwege de in het wetsvoorstel beschreven verantwoording van de bestedingen. Die verantwoording is ook onduidelijk. "De verschillende financieringsvormen sluiten, in tegenstelling tot wat in de consultatie staat, niet naadloos op elkaar aan wanneer er binnen het stelsel verantwoording moet worden afgelegd op onderwerpen (normen OP personeel, overhead) die kriskras door basis-, aanvullende- en gerichte bekostiging lopen." Verder wijst de besturenorganisatie voor het voortgezet erop dat ze tegen enige vorm van terugvordering is. "Dit levert voor besturen onzekerheid op in de beschikbaarheid van middelen en maakt dat er geen vaste verplichtingen kunnen worden aangegaan, zoals het aanstellen van personeel met een vast contract."

De VO-raad stelt daarbij dat de vele mogelijke verplichtingen daarnaast op gespannen staan voet met artikel 23 van de Grondwet dat de vrijheid van onderwijs regelt. "Een aantal van de mogelijke bestedingsverplichtingen doen een inbreuk op de vrijheid van onderwijs." Ook andere reacties bij de internetconsultatie wijzen deze kant op.

Bronnen:

> Terug naar het nieuwsoverzicht <