PvdA geeft eigen onderwijsvisie vorm
7 april 2005
Voor het falende onderwijsbeleid van de laatste jaren steekt de PvdA de hand in eigen boezem. Toch gaat ook de nieuw geformuleerde onderwijsvisie van de PvdA weer voor een deel uit van staatsdirigisme. Integratie boven alles, zo lijkt het. Het bevorderen van sociale samenhang betekent dan ook dat bijvoorbeeld reformatorische en islamitische scholen actief de liberale publieke moraal en de waarden van de politieke democratie moeten uitdragen.
Dat stellen de onderwijskundigen W. Meijnen en S. Karsten in het boek "Leergeld", dat dinsdag is gepresenteerd. Het boek is uitgegeven door de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA, en het Kenniscentrum PvdA. De titel geeft aan dat men de valkuilen van het verleden wil vermijden. In de inleiding wordt gesteld, dat afstand moet worden genomen van centrale sturing door middel van wet- en regelgeving. De uitwerking van onder andere dit principe biedt nog weinig helderheid. De strakke focus op integratie en (modern) burgerschap leidt tot inperking van de ruimte voor degenen die anders willen zijn.
Een voorbeeld daarvan is dat de onderwijsinspectie volgens de schrijvers wettelijke mogelijkheden moet krijgen om in te grijpen als scholen "onverdraagzaamheid of andere antidemocratische opvattingen uitdragen." Scholen moeten volgens de onderwijskundigen "gemeenschappelijke waarden en democratische opvattingen in positieve zin uitdragen."
Meijnen en Karsten erkennen dat hun visie een principiële breuk betekent "met de traditie van de voorwaardenscheppende staat die zich verder afzijdig houdt van principiële standpunten." Ze denken niet dat door uitvoering van hun voorstellen de overheid haar neutrale karakter ten opzichte van religieuze of andere levensbeschouwelijke overtuigingen verliest. De PvdA’ers willen dat het Rijk verdere groei van scholen op islamitische grondslag ontmoedigt. Te eenzijdig samengestelde scholen staan integratie van leerlingen in de weg. Van Meijnen en Karsten mogen er geen nieuwe scholen komen "die de belangen van kinderen als autonoom individu en hun mogelijkheden tot integratie in de samenleving kunnen schaden."
Ook op andere onderdelen van het beleid komen Meijnen en Karsten met vergaande voorstellen. "Een beperking van het leerlingenaantal tot ongeveer vijfhonderd is wenselijk." Daarnaast vragen zij onder andere aandacht voor voorschoolse voorzieningen en naschoolse opvang. Deze laatste begrippen plaatsen overigens wel nadrukkelijk in het kader van de ontwikkeling van de leerling met als kernpunt het bestrijden van achterstanden.
De beschrijving van de visie van beide socialistische onderwijskundigen wordt in de bundel Leergeld gevolgd door vijf commentaren uit de brede kring van de PvdA. De kritiek op de plannen van Meijnen en Karsten is soms scherp en fundamenteel. Alleen de kamerleden Hamer en Tichelaar denken verder in hun lijn. De al eerder gepresenteerde voorstellen, die moeten leiden tot een Wet Hamer, worden in verband gebracht met de bredere kaders.
Reactie
In de media heeft de bundel de nodige aandacht gekregen. In diverse artikelen werd alleen aandacht besteed aan de gevaren die de plannen opleveren voor identiteitsgebonden onderwijs. Dit is niet terecht. Deze gevaren zijn er, laten we dat niet vergeten. Toch wordt al direct in de bundel het nodige ter nuancering aangevoerd. Boeiend is bijvoorbeeld de bijdrage van PvdA wethouder Helder uit Enschede. "Hij is niet gerustgesteld door de geluiden dat sociaal-democraten nu afzien van structuurhervormingen. Het blijven sleutelaars aan het onderwijssysteem, zo is zijn ervaring. Sociaal-democraten hebben de sterke neiging alle problemen die met jongeren ontstaan, op te willen lossen via het onderwijs. Maar vaak ligt de oorzaak elders." (p. 12)
Ook het beeld dat de kamerleden Hamer en Tichelaar schetsen van levensbeschouwelijk onderwijs is gezien de omstandigheden van deze tijd zeker het bestuderen waard. "De school sluit met alle ouders afzonderlijk een contract, waarin vastgelegd wordt waarop ze kunnen rekenen en wat van hen wordt verwacht. Daarin worden ook wensen van de ouders met betrekking tot extra levensbeschouwelijk onderwijs en uit te dragen normen en waarden geregeld." (p. 152)
Als GOLV onderstrepen we te meer de noodzaak om samen met de ouders van onze leerlingen te staan voor goed onderwijs naar Bijbelse principes.
Zie ook
- "Lesgeven in liberale moraal op refoschool" Reformatorisch Dagblad 30 maart 2005
- Leergeld - sociaal-democratische onderwijspolitiek in een tijd van nieuwe verschillen, aankondiging van de bundel op de website van de UvA. Karsten en Meijnen zijn beide verbonden aan de UvA.
- WBS en Kenniscentrum presenteren nieuwe plannen onderwijs Verslag van de presentatie van de bundel op de website van de PvdA, 30 maart 2005