Kabinet wil 'enkele-feitconstructie' schrappen

29 september 2009

Minister Ter Horst stelt voor de zogenaamde ‘enkele-feitconstructie’ in de Algemene wet gelijke behandeling te schrappen. Het evenwicht tussen de verschillende grondrechten in de wet verandert daardoor niet. Wel moet een einde komen aan misverstanden die de huidige tekst oproept. Dat schrijft zij, mede namens haar collega’s van Justitie, SZW, OCW, WWI en de staatssecretaris van VWS, in een brief aan de Kamer.

De Tweede Kamer zal er op 30 september met de minister over spreken. Het kabinet is van plan volgend jaar een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer in te dienen, waarin dit zal worden geregeld.

‘Enkele-feitconstructie’ duidt op de wijze waarop volgens de wet moet worden omgegaan met een uitzondering op het verbod op ongelijke behandeling. Deze uitzondering regelt dat instellingen op godsdienstige en levensbeschouwelijke grondslag, zoals bijzondere scholen, een personeelsbeleid mogen voeren waarin rekening wordt gehouden met hun grondslag. Dat wil zeggen dat zij beroepsvereisten mogen stellen die nodig zijn voor het verwezenlijken van hun grondslag. En zij mogen van hun personeelsleden een houding van goede trouw en loyaliteit verlangen. Bepaalde persoonskenmerken als ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid mogen als zodanig echter niet worden beschouwd als redenen om personeelsleden te weigeren. 

Misverstanden
De manier waarop de ‘enkele-feitconstructie’ in de wet is verwoord, blijkt in de praktijk telkens opnieuw misverstanden op te roepen. Door de jaren heen hebben personen en organisaties laten weten niet goed met de huidige tekst uit de voeten te kunnen. Daaronder waren organisaties van zeer uiteenlopende aard, zoals de Europese Commissie, de Commissie gelijke behandeling, vertegenwoordigers van bijzondere scholen en belangenorganisaties van homo's en lesbiennes. Recent heeft de Europese Commissie te kennen gegeven dat de Nederlandse wet terminologisch te veel afwijkt van de Europese regels.

Het kabinet heeft eind vorig jaar advies gevraagd aan de Raad van State over de vraag, of de ‘enkele-feitconstructie’ geschrapt kan worden met behoud van de balans tussen de grondrechten. De Raad van State heeft in mei van dit jaar advies uitgebracht. Volgens de Raad is het goed mogelijk om de ‘enkele-feitconstructie’ uit de Algemene wet gelijke behandeling te vervangen door formuleringen uit de Europese Kaderrichtlijn zonder de in de wet neergelegde afweging tussen de verschillende grondrechten te wijzigen. Als de bewoordingen van de Europese regels in de wet worden overgenomen, verandert de bescherming van individuen tegen discriminatie niet, net zo min als de ruimte voor instellingen op levensbeschouwelijke en godsdienstige grondslag om eisen te stellen ter verwezenlijking van hun grondslag.

Reacties
De Besturenraad, de werkgeversorganisatie van het protestants-christelijke onderwijs prijs de minister dat het advies van de Raad van State wordt overgenomen. De Raad concludeert: Het wordt hoog tijd dat de politieke discussie over de positie van homoleraren op christelijke scholen wordt afgesloten. Het kabinetsvoorstel doet recht aan alle grondrechten en in de praktijk speelt het probleem nauwelijks. Ook de VGS reageert tevreden. Identiteits-medewerker Pieter Moens: "We blijven de ruimte krijgen om een eigen personeelsbeleid te kunnen voeren. De Algemene wet gelijke behandeling krijgt terecht geen voorrang boven de vrijheid van onderwijs en godsdienst." Gelijk wijs Moens op een belangrijk punt: "Op basis van wat het kabinet ons nu aanreikt, moeten we duidelijk zien te maken waar onze grondslag in de praktijk voor staat. Concreet denk ik daarbij aan de eenheid tussen leer en leven, het voeren van een consistent en geloofwaardig beleid en de houding van goede trouw en loyaliteit."

Minder tevreden is het COC. Voorzitter Wouter Neerings: "We raken van de regen in de drup." Hij vreest dat de houding van bepaalde scholen jegens homo's door dit standpunt van het kabinet in zekere zin nog eens gelegitimeerd wordt. "En volgens onderzoek wil een op de twee leerlingen al niet bij een homo of een lesbo in de klas."

Ook SP en D'66 zien het kabinetsbeleid niet zitten. "Blijkbaar hebben de christelijke partijen het pleit gewonnen in het kabinet, maar het is wel een stap terug in de tijd", zegt Van Dijk van de SP. "Het voorstel leidt tot een verslechtering van de huidige situatie." Tweede-Kamerlid Van der Ham (D66) is ook boos. Hij komt op korte termijn met een eigen wetsvoorstel. "Het kabinet verkoopt oude wijn in nieuwe zakken." D66 wil dat de wet echt inhoudelijk verandert.

Bron: Persbericht ministerie van Binnenlandse zaken, 29 september 2009

Zie ook:

> Terug naar het nieuwsoverzicht <