De vrijheid van onderwijs is in de eenentwintigste eeuw weer helemaal actueel. Op allerlei manieren komt het systeem van openbaar en bijzonder onderwijs ter sprake. Deze website wijst de weg.

Documentaire

Schoolstrijd - documentaire from Klomp Creative.

100 jaar
In 2017 bestond de grondwettelijke vrijheid van onderwijs in Nederland 100 jaar. Begin 2017 zijn diverse materialen gepresenteerd die gebruikt kunnen worden om op school iets te doen met de vrijheid van onderwijs. Een jeugdboek, geschreven door Marian Schalk, brengt het thema in het concrete leven van basisschoolleerlingen anno nu. Voor de bovenbouw van de basisschool verschijnt er een digitaal onderwijsleerpakket over de schoolstrijd en 100 jaar onderwijsvrijheid. En op het Vianen-congres is de documentaire die hierboven staat, gepresenteerd over 100 jaar onderwijsvrijheid.

Historie en actualiteit
Het doel van deze website is om zo objectief mogelijk te informeren over de vrijheid van onderwijs. Onder Toen en nu is een overzicht te vinden van de geschiedenis van de vrijheid van onderwijs, met name in de negentiende eeuw tot en met 1920, maar ook daarna zijn er diverse gebeurtenissen die een plaats in dit kader verdienen. De nieuwsberichten geven een overzicht van de ontwikkelingen in de achterliggende 20 jaar.

De relatie met de actualiteit wordt gelegd in de categorie Zin en onzin. Op basis van tientallen bronnen zijn de argumenten pro en contra bij een aantal stellingen geplaatst. Op deze website is ook ruimte voor diverse meningen. Wanneer iemand iets heeft gepubliceerd over een aspect van de onderwijsvrijheid, kan zo'n opinieartikel op deze website een plaats krijgen.

Artikel 23
De basis voor de vrijheid van onderwijs in Nederland is artikel 23 van de Grondwet. Hieronder de volledige tekst.

  1. Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der regering.
  2. Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezicht van de overheid en, voor wat bij de wet aangewezen vormen van onderwijs betreft, het onderzoek naar de bekwaamheid en de zedelijkheid van hen die onderwijs geven, een en ander bij de wet te regelen.
  3. Het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienst of levensovertuiging, bij de wet geregeld.
  4. In elke gemeente wordt van overheidswege voldoende openbaar algemeen vormend lager onderwijs gegeven in een genoegzaam aantal scholen. Volgens bij de wet te stellen regels kan afwijking van deze bepaling worden toegelaten, mits tot het ontvangen van zodanig onderwijs gelegenheid wordt gegeven, al dan niet in een openbare school.
  5. De eisen van deugdelijkheid, aan het geheel of ten dele uit de openbare kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden bij de wet geregeld, met inachtneming, voor zover het bijzonder onderwijs betreft, van de vrijheid van richting.
  6. Deze eisen worden voor het algemeen vormend lager onderwijs zodanig geregeld, dat de deugdelijkheid van het geheel uit de openbare kas bekostigd bijzonder onderwijs en van het openbaar onderwijs even afdoende wordt gewaarborgd. Bij die regeling wordt met name de vrijheid van het bijzonder onderwijs betreffende de keuze der leermiddelen en de aanstelling der onderwijzers geëerbiedigd.
  7. Het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs, dat aan de bij de wet te stellen voorwaarden voldoet, wordt naar dezelfde maatstaf als het openbaar onderwijs uit de openbare kas bekostigd. De wet stelt de voorwaarden vast, waarop voor het bijzonder algemeen vormend middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs bijdragen uit de openbaar kas worden verleend.
  8. De regering doet jaarlijks van de staat van het onderwijs verslag aan de Staten-Generaal.

Internationaal
Op Wikipedia staat dat de vrijheid van onderwijs een internationaal erkend grondrecht is. Het bijzondere van de Nederlandse situatie is dat ook het bijzonder onderwijs door de overheid wordt bekostigd.